روش بیان احکام

تذکرات

1-      اگرمسأله ای رانمی دانیدبگوئیدنمی دانم آمجتهدی :مثل شیربگوییدنمی دانم

2-      اگرمسأله ای رامی دانیدبازهم نگوئیدمگرپس ازمراجعه به رساله.فوایدمراجعه عبارتنداز:الف- تصحیح اغلاط ب- تکمیل اطلاعات   ج- جای مسأله رایادمی گیرید

3-      باعقل وفکرخودمان پاسخگونباشیم چون ماناقل فتواهستیم

روش بیان احکام باتوجه به مخاطبان نوع ومقدارش فرق می کند

روش های مختلفی وجوددارد:

1-روش عملی(سمعی – بصری):عملاوضومی گیریم یاسایراعمال را عملاانجام دهیم

2-نظارت وبیان نقایص:شماوضوبگیرتامن ببینم ورفع اشکال ازاوکنیم

3- روش آموزش غیرمستقیم:مثل روش امام حسن وامام حسین درتذکردادن به وضوی شخصی که اشتباه وضومی گرفت.بحار ج43 ص319

4-روش قاعده ای:یکی ازبهترین روشهاست یعنی قواعد کلی احکام رابیان کنیم که خودافرادباتوجه به آن کلیات حکم فروعات رادرآورند مثل اینکه نجاست دلیل می خواهدولی پاکی دلیل نمی خواهد(قاعده ی طهارت:کل شیء لک حلال حتی تعلم أنه قذر)

تذکیه درتمام حیوانات درتمام حیوانات مؤثراست جزء دوچیز :1- نجس العین 2- حشرات

تذکیه یعنی اینکه اگروحشی است شکارش کنندیااگربه دام افتاده یااهلی است وذبحش کنندپاک است

درموردچند حیوان اختلاف است که تذکیه می شوند یانه؟مثل فیل ،میمون ،موش وخرس

درموردحیوان حرام گوشتی که سگ شکارکنداختلاف است

سؤرتمام حیوانات پاک است مگرسگ وخوک وکافر

درتمام حیوانات حرام گوشت غیرسه تای مذکورسؤرشان مکروه است مگرگربه که کراهت ندارد.ان الهرة من اهل بیت

کلیه ی واردات لبنی ازحیوانات حلال گوشت پاک وخوردن آنهاجایزاست وبایدیقین کنی ازحلال گوشت است

آنچه ازبلادکفرغیراعیان نجس وغیرحیوان چه جامد یامایع خوردنش پاک وخوردنش جایزاست ولی درحیوانات نجس وخوردنش حرام است الااینکه یقین به پاک بودنش داشته باشی.

5- روش انضمامی:یعنی منضم کردن دویاچندباب فقهی مثلامی گوییم کجااذن لازم است یامواردی که رضایت کافی است یاجایی که اذن کافی است

مثلادردین اسلام دربعضی مواردرضایت باطنی کافی است ودربعض موارد اذن ظاهری کافی است

برای ورودبه منزل دیگران،اذن زن برای خروج ازمنزل واذن زن ازشوهردرنذری که مشروط به اذن شوهراست که مختلف اند

کاردیگردرانضمامی این است مثلادست دراحکام مختلف فقهی .مثلالباس و...

6-روش رمزی:بیشتربرای حفظ کردن مناسب است مثل قنترس برای ارکان نماز(واجبات رکنی)،طبس وقم :مقدمات نماز طهارت قبله

7-روش اشباه ونظائر:برای مساجدخیلی خوب است مثلاواجبات تقسیم می شودبه فوری مثل جواب سلام ،تطهیر(مسجدوحرم ائمه وقرآن )خروج ازمسجددرصورت عروض(حیض وجنابت)،قضاکردن سجده وتشهده فراموش شده ،نگه داشتن نگاه ازنامحرم،نجات دادن جان دیگری،متوجه حیض شدن دراثناء جماع،توجه پیداکردن به غصبی بودن مکان.

سجده ی سهووضوشرط صحتش نیست  

8-روش طرح سؤال:سؤال رامطرح کردن وجواب گرفتن وجواب دادن

چندنحودارد:1-مسأله ای رامی گوییم وازفروعاتش سؤال می کنیم

2-مسأله رامی پرسی تاجوتب بدهند وبعدجواب درست رامی دهی

3-سؤال راخودشان بپرسند وازخودشان بخواهی جوای بدهند وشماجواب درست رابدهی.

9- روش معمایی:گاهی اوقات بعضی ازحروف راحذف می کنیم یابرعکس خوانی

پاک کننده ای که اگراولش رابرداری وسیله ی جنگی می شود؟زمین

چه مکانی است درعین حال که مقدس است نمازخواندن درآن کراهت دارد؟

10-روش مقایسه ای :درجایی که افرادمختلف باشند مناسب است لباس نسبت به زن چندشرط ونسبت به مردچندشرط و....فرق مممیزوغیرممیزدراحکام ،فرق بین عاقل وغیرعاقل ُفرق بین وضووغسل شستن که دروضوجری شرط است ولی درغسل صرف رسییدن آب کافی است و...

یابین افرادیاابواب یابین فقهاء می باشد

11- تلفیق بامسائل اخلاقی:

12- ارایه ی طرح کلی ازاحکام اسلامی:درجایی که می خواهد به طورکلی رادرطول چندروزرابیان کند

دونکته ی مهم :1- همیشه برای بیان احکام بامطالعه برویم ولوبلدهستیم بامروربرویم

رساله ی آموزشی رضاقربانیان 115درس وبه صورت نموداری است برمبنای حضرت امام

شیوه ی بیان احکام/ محموداکبری – درآمدی برآموزش احکام /محمدوعیدی

2-دریکسالی که جلسات مختلف می روید هرجلسه حکمی راکه دریک جلسه می گویید همان مساله رادرجای دیگرتکرارنکنیدواگربتوانیدولودوگوش پیداکنید بدون تکرارشبی دومسئله بگویید

بایدهاونبایدهای بیان احکام

1- ازرساله ی عملیه بیان احکام داشته باشیم ودرس خارج نمی تواندمبنای بیان احکام باشد

2- اولویت شناسی شود که این اولویت براساس جنسیت وموقعیت های زمانی ومکانی وسن ومعلومات می باشد

درایام عید احکام محرم ونامحرم ودیدوبازدیدو...گفته شود

واین که چه  موضوعی انتخاب کنیم وچطوری بگوییم مهم است

3- طوری بیان کنیم که قابل درک وفهم مخاطبان باشد وازکلمات نامأنوس استفاده نکنیم واگراصطلاحی نیازبه توضیح دارد،توضیح دهیم

رساله حدود2هزارو600یاهفتصدمسأله دارد

4- دربیان احکام طوری بیان کنیم که کسی نتواند سوء استفاده کند

درکنار ربا،سودبانکی هم بیان شود

5-دربیان احکام ازمراجع به خوبی یادکنیم

6- مواردمشابه باهم ذکرشوند

7- دربعضی مواردبیان استدلال ومبانی فقهی بشود(درموارداختلافی)

8- حدودوثغورموضوع برای مامشخص باشد

نبایدها:

1-      اجتناب ازکلی گویی وزدن مثال نامناسب بامخاطب

2-      اجتناب ازایجادوسواس

3-      اختلاف فتاوادرجمع بیان نشود

4-      بیان احکام نبایدبدآموزی داشته باشدوبعضی مسائل راتابیان نکرده اند بیان نکنیم

5-      درسخنرانی های عمومی که همه نوع افرادازجمله نونهالان حضوردارندبعضی ازمسائل بیان نشودمثل جماع درماه رمضان و...

6-      اجتناب ازبیان احکام بانوان درجمع مردانه وحتی المقدورمسائل بانوان راخانم هابگویند

7-      بعضی مسائل تاسؤال نشده اند بیان نشوندوابتداء نگوییم

دربیان احکام باید سه مرحله راطی کنیم :

1-اسکلت بندی بحث ودرهمه جااین اسکلت بندی نیازاست

30/10/92

شکها بردوقسم اند :1- باطل 2- صحیح

درشک های صحیح:

v      درشک های صحیح بنارابربیشترمی گذاریم مگراینکه بیشترازحدنمازباشدکه بنارابرکمترمی گذاریم

v      به مقدارکمبود احتمالی نمازاحتیاطی می خوانیم والا(کمبوداحتمالی نداشت)سجده ی سهوبجامی آورد

v      شک های صحیح 5+4هستند

v      شک های صحیح یااصلی اند یاارجاعی که 5تااصلی و4تاارجاعی

ملاک انتخاب موضوع(عوامل مؤثردرتعیین موضوع):

      سن افراد

      جنسیت

      شغل

      تحصیلات

      منطقه تبلیغی(مکان)

      زمان

      روابط بادیگران